Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2015

Παραδοσιακό Χριστόψωμο



Από την κ. Μαίρη Ανδρέλλου - Κάρυστος

Το ζύμωμα του χριστόψωμου είναι ένα παραδοσιακό Ελληνικό έθιμο και γίνεται την παραμονή των Χριστουγέννων. Το χριστόψωμο μοιράζεται στο γεύμα ανήμερα τα Χριστούγεννα ή την παραμονή όπου και σταματάει η νηστεία..
Η μόνη διαφορά με τα άλλα ψωμιά είναι ο πλούσιος στολισμός του με λογής-λογής κεντίδια ...
Αυτά τα κεντίδια δεν είναι τυχαία σχήματα, είναι σημεία (όπως έλεγε η γιαγιά μου ) που συμβολίζουν τους καημούς, τα όνειρα και τις αγωνίες της ελληνικής αγροτιάς... Η γιαγιά μου είχε μεγαλώσει στον Αετό Καρύστου, σε μια αγροτική ,θεοσεβούμενη οικογένεια και παρόλο που παντρεύτηκε και έζησε στην Κάρυστο είχε μεγάλη προσήλωση στις παραδόσεις αυτές...
Το κεφαλαίο Β ας πούμε, συμβολίζει το ζυγό του αλετριού (από την ιστορία της σποράς) ενώ άλλες παραστάσεις αλέτρι, βόδια κλπ συμβολίζουν το ίδιο..
Στο άλλο μισό της επιφάνειας του Χριστόψωμου με «σωρό» ζύμης παρίσταται η «στοίβα» (οι θημωνιές), πλαισιωμένη με φύλλα αμπέλου και ελιάς, η προσδοκία δηλαδή και το όνειρο για το ερχόμενο Καλοκαίρι.
Επίσης πολλές φορές απεικονίζεται και το σπίτι στο οποίο και θα έρθει η ευτυχία της χρονιάς μια ιδιαίτερη σημασία που τονίζεται και στα κάλαντα:
«Σ΄ αυτό το σπίτι πού ΄ρθαμε πέτρα να μη ραΐσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρονιά να ζήσει»
Όπου βέβαια, η φράση πέτρα να μη ραγίσει, είναι η απευχή του θανάτου..
Ας πάμε όμως στη συνταγή :
Η συνταγή της γιαγιάς μου είχε και μέλι,γιατί ο παππούς μου ήταν μελισσοκόμος..
Αυτήν έφτιαξα εγώ, γιατί η μητέρα μου το Χριστόψωμο το έκανε όπως το συνηθισμένο ζυμωτό ψωμί, με λίγα περισσότερα μυρωδικά...




Υλικά
-------------
Για το ψωμί-------------------
1 κιλό αλεύρι σκληρό
1 φακελάκι μαγιά ξηρή
1 κ.σ. ζάχαρη
½ κ.γ. αλάτι
1 κ.σ. γλυκάνισο
1 κ.γ. μαστίχα κοπανισμένη
4 κ.σ. μέλι
½ φλ. ελαιόλαδο
2 φλ. χλιαρό νερό
```````````````````````````````````````
Για το στόλισμα
-----------------------
½ κιλό αλεύρι
½ κ.γ. αλάτι
2 κ.σ. ελαιόλαδο
1 φλ. χλιαρό νερό
αμύγδαλα ασπρισμένα
γαρύφαλλα ολόκληρα
````````````````````````````````````````
Για το γλασάρισμα----------------------------
μέλι
νερό
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Αρχίζουμε από τη ζύμη:
Σε μια λεκάνη κοσκινίζουμε το αλεύρι και βάζουμε μία κ.σ. ζάχαρη.
Χτυπάμε στο γουδί τη μαστίχα μαζί με λίγο αλάτι και την ρίχνουμε στο αλεύρι.
Ρίχνουμε, επίσης, την ξηρή μαγιά και το γλυκάνισο.
Με μια τρυπητή κουτάλα ανακατεύουμε τα ξηρά υλικά της ζύμης, να «πάρουν τον αέρα τους».
Σιγά-σιγά ρίχνουμε το χλιαρό νερό και ζυμώνουμε με το χέρι...
Προσθέτουμε το μέλι και συνεχίζουμε το ζύμωμα.
Τέλος, ρίχνουμε το ελαιόλαδο και συνεχίζουμε το ζύμωμα.
Πασπαλίζουμε τον πάγκο με αλεύρι και συνεχίζουμε να δουλεύουμε τη ζύμη με τα χέρια.
Φτιάχνουμε μια μπάλα και την τοποθετούμε σε λαδωμένη λεκάνη, την σκεπάζουμε και την αφήνουμε να φουσκώσει για 1-1,5 ώρα.
Η ζύμη για το στόλισμα:
------------------------------------
Κοσκινίζουμε το αλεύρι σε ένα μπολ και ανοίγουμε μια τρύπα στη μέση.
Βάζουμε νερό, αλάτι και λάδι, κι αρχίζουμε να ανακατεύουμε και να ζυμώνουμε με τα χέρια μας για να «δέσουμε» τα υλικά.
Ζυμώνουμε ώσπου να «γυαλίσει» η ζύμη και να ξεκολλάει άνετα από τα χέρια μας.
Όταν φουσκώσει το χριστόψωμο το βάζουμε στο λαδωμένο σκεύος όπου θα ψηθεί.
Παίρνουμε τη ζύμη για το στόλισμα, την ανοίγουμε με τον πλάστη, την κόβουμε σε κορδέλες, την τυλίγουμε, χαράζουμε με το μαχαίρι σχήματα, ζωάκια, φυλλαράκια, ό,τι θέλουμε και έχει κάποιο νόημα για τους ανθρώπους με τους οποίους θα μοιραστούμε το ψωμί στο τραπέζι. Κολλάμε τη διακόσμηση πάνω στο χριστόψωμο, αφού προηγουμένως το αλείψουμε αυγό με ένα πινέλο.
Ψήνουμε στο φούρνο στους 190ο για 40-45΄. Τα πρώτα 20΄ δεν ανοίγουμε καθόλου την πόρτα του φούρνου για να μην «κάτσει» το ψωμί.
Όταν είναι έτοιμο, το περνάμε με μελόνερο (3 μέρη μέλι, 1 νερό).
Καλά Χριστούγεννα...
Υγεία και αγάπη, να θυμάστε πάντα, είναι τα μεγαλύτερα αγαθά....

2 σχόλια:

  1. καλσπερα σας.σας ευχαριστω θερμα για ολες τις αναρτησεις που αναφερονται στην παραδοση.εχω φριξει απο διαφορα μενου που προτεινουν μερικοι ως χριστουγεννιατικα.θα μου πειτε περι ορεξεως.αλλα που πηγαν αυτα που μαθαμε απο τις παλιοτερες γενιες.;σας ευχομαι καλα χριστουγεννα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλά Χριστούγεννα και σε σας !!!
      Επιμένουμε στην παράδοσή μας που είναι τόσο ωραία !!!

      Διαγραφή