Κυριακή των Βαϊων, συμβολισμοί της ορθόδοξης εκκλησίας και κατάλυση της νηστείας.

Γράφει η κ. Σοφία Μούτσου - τ. Δήμαρχος Στυρέων


Σήμερα Κυριακή των Βαϊων ξεκινά ουσιαστικά η Μεγάλη Εβδομάδα. Ξεκινούν τα Αγια Πάθη του Χριστού και οι χριστιανοί προετοιμάζονται ψυχικά και σωματικά μέσα από τις ακολουθίες της εκκλησίας, τη νηστεία και την προσευχή να φθάσουν στην κορύφωση των ημερών αυτών, την Ανάσταση.
Σύμφωνα με την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας οι μέρες αυτές είναι για τους πιστούς μια πνευματική ανάβαση με στόχο μέσα από τη συμμετοχή στο Θείο Πάθος να φθάσουν στην ψυχική ανάσταση.

Η Βαϊφόρος 

Η Κυριακή των Βαϊων μνημονεύει την θριαμβευτική είσοδο του Ιησού από τη Βηθανία στα Ιεροσόλυμα "επί πώλου όνου" όπου το πλήθος τον υποδέχθηκε "μετά βαϊων και κλάδων" δηλαδή κλαδιά φοινίκων και δάφνης φωνάζοντας "Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ"και σε ανάμνηση αυτού προσφέρονται σήμερα στην εκκλησία τα "βάγια" τα οποία στην παράδοσή μας συμβολίζουν την εορταστική ατμόσφαιρα και τη χαρά.
Ο Χριστός εισέρχεται στα Ιεροσόλυμα «επί πώλον όνου». Πορεύεται και οι Ισραηλίτες τον υποδέχονται με τιμές ως Βασιλιά. Εκείνος δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία στις τιμές, δεν περιορίζεται στο πανηγύρι, στην πρόσκαιρη δόξα, αλλά προχωρεί στο σταυρό και την Ανάσταση.
Η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα είναι τελικά η είσοδος του μαρτυρίου στην επίγεια ζωή του Κυρίου. Σε λίγες ημέρες θα μαρτυρήσει και θα θανατωθεί στο σταυρό, για να θανατώσει το θάνατο και να χαρίσει τη ζωή.
Παραδοσιακά τα βάγια που παίρνουν οι πιστοί από τις εκκλησίες φυλάσσονταν στο σπίτι και τα χρησιμοποιούσαν άλλοτε για την προστασία από διάφορες ασθένειες (τα έκαιγαν ως λιβάνι) είτε για να φέρουν κάρπισμα των χωραφιών και ευγονία στις νεόνυμφες γυναίκες.
Από σήμερα το βράδυ αρχίζει η Ακολουθία του Νυμφίου και καθημερινά παρακολουθούμε στις βραδυνές Ακολουθίες τον όρθρο της ημέρας που ακολουθεί.
Το περίφημο τροπάριο "Τον Νυμφώνα σου βλέπω Σωτήρ μου" είναι γνωστό σε όλους και ψάλλεται τις τρείς πρώτες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας από την Κυριακή των Βαϊων, δηλαδή τον Ορθρο της Μεγάλης Δευτέρας μέχρι τον Ορθρο της Μεγάλης Τετάρτης". Ο Ιησούς ως νυμφίος (γαμπρός) εισέρχεται εις τον οίκον όπου τελείται ο γάμος και ακολουθεί στον Ορθρο της Μεγάλης Τρίτης η παραβολή των 10 παρθένων για την οποία θα μιλήσουμε αύριο.

Σήμερα Κυριακή των Βαϊων η Εκκλησία στον Ορθρο της Μεγάλης Δευτέρας μνημονεύει δύο σημαντικές παραβολές με ιδιαίτερο πνευματικό νόημα. Πρόκειται για την παραβολή του "Ιωσήφ του Παγκάλου" (πάγκαλος = παν + καλός) που προεικονίζει τον Ιησού Χριστό και την παραβολή της "ξηρανθείσης συκής" που συμβολίζει την έλλειψει πνευματικών καρπών.

Ας δούμε πιο αναλυτικά τις παραβολές αυτές, την ιστορία και τον συμβολισμό τους.
Οσα αναφέρονται εδώ έχουν ληφθεί από τον Ορθόδοξο Συναξαριστή για την πιστότητα των θεολογικών θεμάτων.
Γράφει λοιπόν ο Ορθόδοξος Συναξαριστής για τον Ορθρο της Μεγάλης Δευτέρας :

Ο πάγκαλος Ιωσήφ ρίπτεται υπό των αδελφών εις λάκον

Από τη σημερινή μέρα ξεκινούν τα άγια Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Τύπος του Κυρίου μας Ιησού είναι ο πάγκαλος Ιωσήφ που σήμερα επιτελούμε την ανάμνησή του.
Ήταν ο μικρότερος γιός του Πατριάρχη Ιακώβ και ο πιο αγαπητός. Όμως φθονήθηκε από τα αδέλφια του και αρχικά τον έρριξαν σ' ένα βαθύ λάκκο και εξαπάτησαν το πατέρα τους χρησιμοποιώντας ένα ματωμένο ρούχο ότι δήθεν τον κατασπάραξε κάποιο θηρίο. Στη συνέχεια τον πούλησαν για τριάντα αργύρια σε εμπόρους, οι οποίοι τον ξαναπούλησαν στον αρχιμάργειρα του βασιλιά της Αιγύπτου, τον Πετεφρή. Ο Ιωσήφ ήταν πανέμορφος και τον ερωτεύθηκε η γυναίκα του Πετεφρή, που θέλησε να τον παρασύρει σε ανήθικη πράξη βιαίως. Μόλις εκείνη έπιασε τον Ιωσήφ, εκείνος άφησε στα χέρια της το χιτώνα του και έφυγε. Εκείνη από το θυμό της τον συκοφάντησε στο σύζυγό της, ότι δήθεν αυτός επιτέθηκε εναντίον της με ανήθικους σκοπούς. Ο Πετεφρής την πίστευσε και φυλάκισε τον Ιωσήφ.
Κάποτε όμως ο Φαραώ, ο βασιλιάς της Αιγύπτου, είδε ένα παράξενο όνειρο και ζήτησε έναν εξηγητή. Με το φωτισμό του Θεού, μόνο ο Ιωσήφ μπόρεσε να το εξηγήσει. Ότι θα έλθουν στη χώρα του επτά χρόνια ευφορίας και επτά ακαρπίας και πείνας. Ενθουσιάσθηκε ο Φαραώ από τη σοφία του και τον έκανε γενικό άρχοντα, σαν πρωθυπουργό. Ο Ιωσήφ διαχειρίσθηκε άριστα την εξουσία και φρόντισε στα δύσκολα χρόνια της πείνας όλο το λαό. Με αφορμή τη διανομή του σιταριού, φανερώθηκαν τ' αδέλφια του που τον είχαν φθονήσει. Εκείνος δεν τους κράτησε κακία, αντίθετα τα προσκάλεσε μόνιμα στην Αίγυπτο μαζί με τους γονείς.
Αυτός λοιπόν αποτελεί προεικόνιση του Χριστού, διότι και Αυτός, αγαπητός γιός του Πατέρα, φθονήθηκε από τους ομοφύλους Του Ιουδαίους, πουλήθηκε από το μαθητή Του για τριάντα αργύρια και κλείσθηκε στο σκοτεινό λάκκο, τον τάφο.

Επίσης, σήμερα μνημονεύουμε και την άκαρπο συκή, την οποία καταράσθηκε ο Κύριος και ξεράθηκε αμέσως. Συμβολίζει τόσο τη Συναγωγή των Εβραίων, η οποία δεν είχε πνευματικούς καρπούς, όσο και κάθε άνθρωπο που στερείται πνευματικών καρπών, αρετών. Έδειξε ο Κύριος τη δύναμή Του στο άψυχο δένδρο και ποτέ πάνω σε άνθρωπο, για να δείξει ότι δεν έχει μόνο δύναμη να ευεργετεί, αλλά και να τιμωρεί.
Η υμνογραφία αναφέρεται σήμερα στα δύο παραπάνω θέματα, αλλά και επί πλέον στο θέμα της πορείας του Κυρίου προς το Πάθος. Από το τροπάριο: «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται...» οι ακολουθίες της Μ. Δευτέρας έως Τετάρτης λέγονται και «Ακολουθίες του Νυμφίου».



Σήμερα Κυριακή των Βαϊων, παρότι βρισκόμαστε στην καρδιά της Μεγάλης Σαρακοστής, γίνεται "κατάλυσις" της νηστείας και τρώμε ψάρι.